Het Amsterdam UMC Imaging Center ligt op de VU campus en is het eerste gebouw binnen het masterplan dat het VUmc ontwikkelde rondom de bestaande botanische tuin. De nieuwbouw huisvest de vakgroepen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde, BV Cyclotron VU en LaserLaB Amsterdam. Wiegerinck, dat al zeventig jaar gespecialiseerd is in zorg, won de opdracht voor het ontwerp van het Imaging Center tien jaar geleden. Tom Vlemingh, architect en associate partner bij Wiegerinck: “Het VUmc wilde op één locatie alle beeldvormende technieken, onderzoek en de productie van medische isotopen bijeenbrengen. Door de patiëntenzorg en onderzoek in één gebouw te centreren, ontstaat een bolwerk van kennis om de patiënt zo goed mogelijk te helpen. Dit ben ik nog niet eerder tegengekomen in een gebouw.” Het fysiek samenbrengen van alle beeldvormende disciplines was een noodzakelijke stap om synergie te bevorderen. Ontmoeting, communicatie en samenwerking vormen de basis van het ontwerp voor het Imaging Center, dat een interactief platform is voor de diverse gebruikers. Dit ambitieuze project heeft gestalte gekregen in een gebouw met een bescheiden footprint. Vlemingh: “We moesten het hele programma inpassen op circa 17.000 m2 vloeroppervlak.”
Patiëntenzorg en onderzoek
Het Imaging Center is een bijzonder transparant en toegankelijk gebouw van zes lagen geworden, waarvan de eerste drie lagen vanaf de begane grond bestemd zijn voor de patiëntenzorg. Op de begane grond vind je de Nucleaire Geneeskunde, op de eerste en tweede verdieping de afdeling Radiologie, die door middel van een passage met het ziekenhuisgebouw is verbonden. Op de bovenliggende verdiepingen bevindt zich het onderzoekslab van Nucleaire Geneeskunde en het LaserLab Amsterdam. Hier wordt met behulp van medische isotopen onderzocht hoe medicijnen aanslaan bij patiënten. Dankzij een speciaal ontwikkelde methode waarbij medische isotopen aan geneesmiddelen worden gekoppeld, kan met behulp van beeldvormende technieken de werking van geneesmiddelen in het lichaam precies gevolgd worden. Op die manier ontstaat veel sneller duidelijkheid of een behandeling aanslaat of niet, en wordt het mogelijk om deze beter op de patiënt af te stemmen. De hiervoor benodigde medische isotopen worden in de apart toegankelijke kelder van het gebouw geproduceerd door de cyclotrons (deeltjesversnellers) van BV Cyclotron VU. Vlemingh: “De halfwaardetijd van de isotopen is maar een paar uur, dus hoe dichter ze op de patiëntenzorg zitten hoe beter.” De belangrijke rol die techniek inneemt binnen het gebouw, is door Wiegerinck extra belicht op de bovenste verdieping, de technische laag. Deze is uiteraard niet voor patiënten en bezoekers toegankelijk, maar dankzij de glazen pui kun je vanuit de vide de buizen bovenin het gebouw duidelijk zien lopen.
Lichaam als metafoor
In de ontwerpvisie voor het gebouw gebruikte Wiegerinck het menselijk lichaam als metafoor: zo worden de longen vertegenwoordigd door de vide, die zorgt voor lucht en interactie. De techniek vormt de bloedsomloop, met de schachten als bloedvaten. De huid van het gebouw wordt voorgesteld door de print op de ramen. Van een afstand levert die een diffuus beeld op, maar als je dichterbij komt, zie je een patroon ontstaan. Dit is een verwijzing naar de beeldvormende technieken die inzoomen tot op celniveau. De print reflecteert ook warmte, een must in een gebouw met zoveel glas. Vlemingh: “We wilden veel licht het gebouw binnen halen.” Bijkomend voordeel van de glazen gevels rondom is de helderheid en de vele zichtlijnen die dit oplevert: je hebt vrijwel overal contact met buiten, wat erg prettig is bij de oriëntatie. Het skelet staat voor de structuur van het gebouw. Met het oog op de toekomst is deze structuur flexibel, en tegelijkertijd zeer solide in verband met de hoeveelheid zware apparatuur zoals MRI’s, CT’s en pet-scanners die het Imaging Center herbergt. Uiteraard is het gebouw duurzaam, met het label Breeam-NL Very Good.
Eilanden
Voor het interieur van het Imaging Center werkte Wiegerinck nauw samen met D/Dock, dat eveneens ervaring heeft met healing environments. Vlemingh: ”In de drie lagen waar patiënten komen, wilden we een overzichtelijke, prettige omgeving creëren.” In dit compacte gebouw geen gedool door lange gangen: centrale wachtgebieden zijn duidelijk herkenbaar bij de ingang en rondom de vide geplaatst. D/Dock richtte deze gebieden in met verschillende zitmogelijkheden, zoals leestafels, zithoeken en banken voorzien van een beschuttende hoge rugleuning. Alle overige functies op de patiëntenverdiepingen zijn ondergebracht in ‘eilanden’ – dichte volumes, afgewerkt met vijf verschillende tinten hpl. Deze eilanden worden van bovenaf aangelicht met rondlopende ledlijnen. Niet alleen mooi, maar ook prettiger voor patiënten die op een bed liggen: zo kijken ze niet omhoog tegen felle lampen in het plafond aan. Het lichtontwerp is van Studio Rublek, en draagt in hoge mate bij aan de prettige sfeer op de verdiepingen.
Welbevinden
In een gebouw waar zoveel verschillende functies samenkomen, is de logistiek van groot belang. Vlemingh: “We hebben de stromen van patiënten en medewerkers op een subtiele manier van elkaar kunnen scheiden. Alle grijze deuren zijn voor patiënten, en leiden naar bijvoorbeeld kleedruimtes en toiletten. De deuren voor de medewerkers hebben we onopvallend weggewerkt in de wanden van de eilanden.”
Dankzij de warme, doordachte aankleding roept de sfeer op de patiëntenverdiepingen eerder associaties op met een mooi ingericht hotel of kantoor dan met een ziekenhuisomgeving. Vlemingh: “We hebben veel aandacht besteed aan het interieur, omdat dit zo belangrijk is voor het welbevinden.” Niet alleen een aangenaam interieur, maar ook zicht op en toegang tot groen hebben een bewezen positieve uitwerking. Vlemingh: “Het Imaging Center is het eerste bouwproject in de ring rondom de botanische tuin uit het Masterplan van Studio Hartzema. In de toekomst zal het groen hier veel toegankelijker worden. Op het braakliggende stuk grond links van het Imaging Center gaat in de toekomst ook gebouwd worden door het ziekenhuis. Deze nieuwbouw wordt door middel van een glazen atrium met het Imaging Center verbonden, de bevestigingspunten hiervoor kun je al zien zitten aan de gevel. Als dit atrium klaar is, vervalt de tijdelijke ingang aan de zijkant van het Imaging Center en zal de entree direct aan de Van der Boechorststraat komen te liggen.”
www.wiegerinck.nl
www.ddock.com
(Tekst: Eva Vroom – fotografie: Hanne van der Woude)
LEGENDA
Architect Wiegerinck
Interieurarchitect Wiegerinck i.s.m. D/Dock
Interieurbouwer Interfurn (meubilair)
Meubilair Waldner (labmeubilair)
Lichtontwerp Studio Rublek
Vloeren Gerflor
Wanden Polyrey, Pfleiderer, Abet Laminati, Formica
Plafonds Integra, OWA
Verlichting Deltalight, Axo light, Flos, ETAP
Aannemer De Beeldbouwers VOF (Ballast Nedam en ULC Groep)
- Bekijk ook
- http://www.wiegerinck.nl
- http://www.ddock.com