Met de opening van de Booking.com ‘urban’ campus in het centrum van Amsterdam kunnen de ruim 6.500 medewerkers van het reisplatform voor het eerst in meer dan tien jaar samenwerken in één gebouw.
TEKST Rutger van Oldenbeek
FOTOGRAFIE Matthijs van Roon
Bruisende stadswijk
Architect van het gebouw is UNStudio, dat in 2015 door Booking.com en BPD Gebiedsontwikkeling werd benaderd om de nieuwe campus op het Oosterdokseiland te ontwerpen; op dat moment bevond het bedrijf zich nog verspreid over elf locaties in de hoofdstad. Het doel was een hoofdkantoor te creëren dat niet alleen aantrekkelijk is voor de werknemers, maar ook een ‘magneet’ is voor nieuw personeel. UNStudio ontwierp de 65.000 m2 grote campus van binnen naar buiten, waarbij het concept van een bruisende stadswijk als uitgangspunt diende. De open ruimtes in het gebouw zijn vormgegeven als openbare pleinen, omringd door voorzieningen als restaurants en ontmoetingsplekken, die samen de sociale hubs van de campus vormen. Het ontwerp stimuleert beweging door het hele gebouw – door middel van trappen, loopbruggen en op elke verdieping galerijen die uitkijken op het spectaculaire centrale atrium. Overal in het gebouw creëerde UNStudio prachtige doorzichten, waarbij de verschillende ruimtes steeds op harmonieuze wijze in elkaar overgaan. Ook zijn er diverse buitenterrassen en een groot dakterras, met een adembenemend uitzicht over de stad én een bijenhotel.
Diversiteit
HofmanDujardin maakte als hoofd interieurarchitect een masterplan voor het interieur, waarbij op initiatief van Booking.com verschillende ontwerpbureaus werden ingeschakeld: CBRE Design, Linehouse Design, Studio Modijefsky en i29. “De medewerkers hebben meer dan 100 verschillende nationaliteiten”, vertelt Michiel Hofman, “en om die diversiteit te weerspiegelen wilde Booking.com veel variatie in het interieur. De verschillende onderdelen moesten wel op elkaar aansluiten, en wij werden als hoofd interieurarchitect gevraagd de ontwerpen te coördineren en het totaalconcept te bewaken. We hebben het gebouw in gebieden ‘opgeknipt’ en daarna voor elk gebied een designer geselecteerd.” HofmanDujardin ontwierp zelf eveneens verschillende onderdelen van het interieur. Het auditorium en de foyer op de begane grond werden ontworpen door UNStudio.
Behalve deze ‘area designers’ selecteerde HofmanDujardin ook een aantal ‘layer designers’ – Mijksenaar voor de wayfinding en de grafische laag, MOSS voor de beplanting, Scholten & Baijings voor de vaste vloerbedekking, Studio Rublek voor de verlichting en Powerplant voor de food & beverage ruimtes.
Booking Home
Voor het interieur ontwikkelde HofmanDujardin het concept ‘Booking Home’. “Dat is eigenlijk heel verrassend”, stelt Hofman, “want bij Booking.com gaat het over reizen en juist niet over ‘home’. Maar we wilden voor alle nationaliteiten die er werken een plek creëren waar ze zich allemaal thuis voelen. Later kwam daar nog een tweede, enigszins filosofische gedachte bij: waar je ook naar toe reist, het is altijd iemands thuis, waarmee eigenlijk de hele wereld ‘home’ is. En als je op reis gaat neem je altijd fysieke en mentale souvenirs mee terug, waardoor je huis een soort collage wordt van je reizen. Daarom hebben we het interieur ook opgevat als een collage van reizen.”
Omdat iedereen een ander idee bij ‘home’ heeft, ontwikkelde HofmanDujardin een masterplan dat die diversiteit omarmt. Daarin werden een aantal richtlijnen en moodboards voor verschillende unieke thema-gebieden opgenomen. De area designers werd gevraagd deze principes te volgen, maar ook hun eigen stempel op het ontwerp te drukken. Hofman: “Binnen het overkoepelend concept is vrijheid gecreëerd voor alle designers, ook die van de layers. Wij zorgden er voor dat het interieur tegelijk aanvoelt als één gecoördineerd geheel.”
In het masterplan speelde ook de door HofmanDujardin ontwikkelde ontwerpfilosofie Shaping Intuition een belangrijke rol. Die is gericht op het welzijn van de mens in zijn omgeving, die zó vormgegeven dient te worden dat aan een aantal complementaire en intuïtieve waardes met elkaar in balans zijn – zoals ‘spaciousness’ (licht, lucht en ruimte),‘groundedness’ (comfort en geborgenheid), ‘expression’ (kleur en expressie) en ‘connection’ (fysieke en visuele verbinding). “Zeker in zo’n groot project als Booking.com is die balans heel belangrijk”, zegt Hofman.
Urban jungle
De reis door de campus begint in het door HofmanDujardin ontworpen entreegebied. Hofman: “Hier hebben we een soort ‘immersive experience’ gecreëerd, door beeldschermen aan de wanden te hangen waarop steeds wisselende bewegende beelden van verschillende bestemmingen worden getoond, en ook van de bouw van de campus. Dat werkt waanzinnig goed, je waant je echt een reiziger.” Op de begane grond is ook het door UNStudio ontworpen auditorium – met een grote foyer en verschillende multifunctionele ruimtes – waar medewerkers en bezoekers ‘sound-and-vision reizen’ kunnen maken, presentaties worden gegeven en trainingen kunnen worden gevolgd.
Vanaf de entree voeren roltrappen en een lange trap direct naar de tweede verdieping, waarbij je met de trap ook op de eerste verdieping kunt afslaan. Hier zijn onder meer de door CBRE ontworpen afdelingen recruitment en learning & talent. HofmanDujardin voegde grote plantenbakken toe aan de door UNStudio ontworpen trap, een voorproefje van de niet minder dan 11.000 planten en bomen die overal op de campus staan – Booking.com heeft welzijn hoog in het vaandel staan, net als duurzaamheid. De nieuwe campus scoort met een BREEAM Excellent certificaat dan ook uitstekend op het gebied van duurzaamheid.
De lange trap komt uit op het centrale atrium op de tweede verdieping, de plek waar iedereen samenkomt bij Booking.com en waar je zowel visueel als fysiek contact hebt met alle hogergelegen verdiepingen. Het atrium is vormgegeven als een groot plein, met tegels in witte en grijze tinten in een door Linehouse ontworpen patroon. De grote bomen op het plein staan in door MOSS ontworpen bakken die met het daglicht mee kunnen draaien, zodat ze niet scheef groeien. Alle planten krijgen daarnaast kunstlicht van speciale lampen, die alleen na werktijd branden zodat niemand er last van heeft.
Op de derde verdieping is aan het atrium een groot, door HofmanDujardin ontworpen balkon – een ‘urban jungle’ waar je afgeschermd door weelderig groen kunt koffiedrinken, overleggen en samen of geconcentreerd kunt werken. Op het balkon liggen kleurrijke kleden van Ege en er zijn verschillende soorten lounge- en samenwerkplekken, die mooi met elkaar in balans zijn.
Festival
Er zijn drie restaurants, waar door de medewerkers gratis én goed kan worden gegeten, en natuurlijk ook kan worden gewerkt. Direct naast het plein op de tweede verdieping is het grootste restaurant The Market, ontworpen door de in Shanghai gevestigde architectuur- en designstudio Linehouse. “Dit restaurant moest een ‘festival experience’ worden en daar vonden we Linehouse het beste bij passen”, zegt Hofman. Linehouse ontwikkelde een concept dat is gebaseerd op de reis die je begint wanneer je in een nieuwe stad aankomt die je wilt gaan ontdekken. Centraal element is een groot ‘marktplein’, waar mensen samenkomen en een gemeenschapsgevoel wordt gecreëerd. Rondom het plein zijn diverse zitmogelijkheden, van intieme ruimtes, hoekjes en lounges tot lange tafels voor grotere groepen. In een hoge witmetalen structuur is een koffiebar, op een andere plek staat een ‘waterstation’ waar je zelf water kunt tappen. “The Market is zeer geslaagd”, zegt Hofman, “het restaurant heeft echt de sfeer van een festival.”
Restaurant Five Islands op de 5e verdieping is ontworpen door Studio Modijefsky. Hofman: “Hier moest het ‘grounded’ zijn en wat donkerder, en de ontwerpstijl van Studio Modijefsky past daar heel mooi bij.” Het bureau ontwikkelde een ruimtelijk concept dat het plezier van reizen vertaalt in een serie ‘eilanden’ – de View, Fire, Canyon, Flight en Treasure Islands. Elk eiland heeft dankzij onder meer de kleuren, materialen en verlichting een eigen sfeer en vormt een kleinere, intiemere zone in wat oorspronkelijk één grote ruimte was. Ruimtelijke ingrepen als een wand, een gordijn, een verhoogde en een verlaagde vloer creëren nieuwe gebieden zonder zichtlijnen te onderbreken, zodat je steeds een voorproefje krijgt van de volgende ‘bestemming.’
Het derde restaurant, High Garden op de 9e verdieping, werd ontworpen door i29. “Hier ging het om ‘brightness’ en ‘lightness’ en daar vonden we i29 erg goed bij passen”, stelt Hofman. i29 plaatste vraagtekens bij de relatie tussen natuur en technologie, verwijzend naar moderne voedselproductie met verticale landbouw. In het restaurant worden verse kruiden gekweekt die worden gebruikt voor de maaltijden, en er is een ‘voedselmuur’ met ‘fastbowls’ – een knipoog naar de automatiek bij de cafetaria. Andere blikvanger is het ‘keukenlaboratorium’, gemaakt van roestvrij staal en met roze verlichting, wat mooi contrasteert met het bamboe van de vloer en het vele groen.
Micro-vakanties
HofmanDujardin, CBRE en i29 ontwierpen ook de gemeenschappelijke ruimtes bij de werkvloeren, de ‘breakouts’. De in totaal 28 breakouts zijn vormgegeven als een ‘micro-holiday destination’, met elk een uniek thema dat is gebaseerd op een door Booking.com gekozen bestemming of ‘experience’ – zoals New York City, Rio de Janeiro, Wenen, de Griekse eilanden, het Amazonegebied, de Serengeti, Snorkeling en Full Moon Party. Elke breakout heeft dezelfde elementen – waaronder een pantry, een lounge, vergaderruimtes en brainstormruimtes met statafels – die steeds anders zijn uitgewerkt in de sfeer van de bestemming. Hofman: “Wij hebben een standaard ontwikkeld voor de breakouts, en de ontwerpers hebben daar een bij het thema passend interieur voor ontworpen.” Terugkerend element in de breakouts zijn de foto’s en souvenirs die de medewerkers van over de hele wereld meenamen, en die zowel het ‘reisgevoel’ als hun betrokkenheid versterken.
Studio Modijefsky ontwierp daarnaast een drietal ‘connectors’ – gebieden die zowel vergader- als ontspanningsruimte zijn en eveneens vernoemd naar vakantiebestemmingen, zoals Tuscany, Cape Town en Dead Sea, met interieurs die die bestemmingen reflecteren. Hofman: “De connectors zijn wat groter dan de breakouts, en meer gericht op vitaliteit. Zo is er een connector met een tafeltennis- en een voetbaltafel, een echte klimmuur en een ruimte met een meer meditatief karakter.” CBRE ontwierp de Boardroom Connector op de vierde verdieping, met als thema Panama City.
Destination Amsterdam
Op de 2e tot en met de 11e verdieping zijn de werkplekken, waarvoor HofmanDujardin en CBRE in overleg met Booking.com het werkplekconcept creëerden. Er wordt flexibel gewerkt op de kantoorvloeren, die werkplekken met verschillende niveaus van concentratie bieden. Hofman: “De inrichting van de werkplekken was ook een enorme exercitie in hergebruik. Het was eerst de bedoeling om nieuw werkplekmeubilair aan te schaffen, maar wij hebben voorgesteld om het meubilair van de oude kantoren te implementeren. Wij hebben daarvoor de assessments gedaan en je ziet nu bijna niet dat de meubelen zijn hergebruikt.” Voor de teamtafels en duowerkplekken ontwierp HofmanDujardin in samenwerking met Ahrend akoestische schermen die je op de tafels kunt klikken. Daarmee kun je een duodesk splitsen of een concentratiewerkplek creëren door ze rond één desk te plaatsen. Hofman: “Je kunt ze ook op rij teamtafels plaatsen, en dan als team ‘back-to-back werken’. Dan zit je als team niet aan één tafel, maar aan weerszijden van twee tafels, zodat je op elkaars schermen kunt kijken.” Ook in alle breakouts is veel meubilair hergebruikt, “en dat werkt hartstikke goed.”
Scholten & Baijings ontwierp in samenwerking met Desso | Tarkett een kleuren- en materialenconcept voor de vloerbedekking van de werkomgevingen, Destination Amsterdam. Ze ontwikkelden in totaal 14 custom tapijttegels, en zegt Hofman, “die lijken op het eerste gezicht overal grijs, maar ze pakken steeds de kleur van de omgeving op. Als je uitzicht op het water hebt, is de kleur bijvoorbeeld net even iets anders dan wanneer je op NEMO uitkijkt. Zo is een reeks kleurschakeringen ontstaan die steeds mooi passen bij de omgeving.”
Supervisie
In een gebouw van 65.000 m2 met bovendien een allesbehalve rechttoe-rechtaan vormgeving en indeling, is een goede wayfinding van essentieel belang – en die was bij Mijksenaar in goede handen. Op tal van plekken hangen borden met een heldere typografie en speelse pictogrammen, en in het atrium worden de etages aangeduid met reusachtige driedimensionale cijfers. Hofman: “Samen met de beplanting vormt de wayfinding een verbindende laag in het hele gebouw, die bij de enorme diversiteit in gebiedsontwerpen zorgt voor eenheid en herkenbaarheid.”
Hoewel je overal in het gebouw ziet dat er meerdere partijen aan het interieur hebben gewerkt, is er ook door de supervisie van HofmanDujardin een coherent beeld ontstaan. “Dat was een heel intensief proces”, zegt Hofman. “We wisten bijvoorbeeld niet steeds hoe de verschillende kleuren van de deelgebieden bij elkaar zouden passen. Zo hebben de breakouts ook aan de buitenkant kleuren, die moesten matchen met de vloerbedekkingen van Scholten & Baijings, die op hun beurt weer moesten passen bij de door ons ontworpen gestoffeerde panelen van Ahrend. We moesten er voor zorgen dat niets echt vloekt, en hoewel we een enorme controle hebben gehad, is het ook wel een beetje geluk dat dat zo goed heeft uitgepakt, er is geen enkele kleurcombinatie waarvan ik denk ‘dat is mis gegaan’.”
Booking.com wilde een hoofdkantoor dat jong talent trekt en binnen houdt, en met hun ontwerp van de campus zijn UNStudio, HofmanDujardin en de verschillende area en layer designers daar zonder meer in geslaagd. Het resultaat is een ongeëvenaarde en baanbrekende werkomgeving, met een rijke diversiteit aan ruimtes en een levendigheid die nooit zullen gaan vervelen.
www.unstudio.com
www.hofmandujardin.nl
www.cbre.nl/insights/case-studies/booking-campus
i29.nl
www.studiomodijefsky.nl
linehousedesign.com
Legenda:
Opdrachtgevers Booking.com, BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling
Architect UNStudio
Hoofd interieurarchitect HofmanDujardin
Interieurarchitecten deelgebieden HofmanDujardin, UNStudio, CBRE Design Collective, i29, Linehouse Design, Studio Modijefsky
Ontwerpers layers Mijksenaar (wayfinding), MOSS, Makers of
Sustainable Spaces (beplanting), Scholten & Baijings (vloerbedekking), Studio Rublek (verlichting), Powerplant (food & beverage)
Projectmanagement CBRE
Maatwerkmeubilair Keijsers Interiors, INTOS Interior Solutions
Losse meubelen Interior Works
Meubelmerken o.a. COAT14, Ahrend, Lensvelt, Satelliet, Andreu World, Arco, Creafort, DUM, Functionals, De Vorm
Gordijnen en stoffering Kvadrat
Verlichting o.a. Ferm Living, Piet Hein Eek, Tonone
Glazen wanden Interior Glass Solutions
Wandbekleding Vescom (Ganzu, Madurai Silky, Spica, Tessera, Flux)
Meubelstoffen Vescom (Zanzibar)
Natuursteen en keramiek Kroon Projecten
Vloerbedekking Wurks (o.a. Desso | Tarkett, Ege, M4four, Portego, Shaw)
Vloerafwerkingen Wurks, Vlaq Groep, Maasdam
Vloertegels atrium Mosa
Groen/planten Koninklijke Van Ginkel Groep
Installatietechniek ICO (Installatie Combinatie ODE, Klimaatservice Holland i.s.m. van den Pol Elektrotechniek)
Adviseur constructies Aronsohn Constructies
Adviseur Bouwfysica DPA, Cauberg Huygen
Adviseur Installatie Techniplan Adviseurs
Aannemer Züblin Nederland
Oppervlakte 65.000 m2