Het veelzijdige Keulen, de op drie na grootste stad van Duitsland, wordt op veel plaatsen gekenmerkt door gebouwen uit de jaren vijftig tot zeventig van de vorige eeuw. Dat is ook het geval met de Centrale Bibliotheek Keulen – het vlaggenschip van Stadtbibliothek Köln uit 1979 met een uitgesproken architectuur. Het gebouw roept het beeld op van een open boekenkast. Een architectectonisch plafondraster met geïntegreerde verlichting vormt binnen het interieur een opvallend ‘grid’ in het 14.500 m2 grote bibliotheekpand. De Centrale Bibliotheek bevindt zich nabij verschillende musea, kunstgaleries en het Centrum voor Volwasseneneducatie en maakt deel uit van het culturele kwartier aan de centraal gelegen Neumarkt.
Inspiratie door internationale uitwisseling
Na tientallen jaren was het tijd voor een complete renovatie. Geïnspireerd door het transformerende internationale bibliotheeklandschap besloot de Stadsbibliotheek Keulen, waarvoor includi al eerder de Stadsdeelbibliotheek Kalk had ontworpen, opnieuw met het bureau samen te werken. Bureau includi (concept, ontwerp en art-directie) vormt samen met MARS Interieurarchitecten en het lokale bureau Pell Architekten (ontwerp en engineering) het ontwerpteam. Dr. Hannelore Vogt, directeur van Stadtbibliothek Köln, licht toe: “De centrale bibliotheek is een unieke ‘derde plek’ voor de mensen in onze stedelijke samenleving. Deze plek biedt sociale infrastructuur en versterkt de sociale samenhang en gelijke toegang tot kennis en informatie voor de burgers.”
Vijf kilometer media plus zitplaatsen
Een belangrijke stap om de bibliotheek en de stad nog beter met elkaar te verbinden is de herpositionering van de vijf kilometer lange media. Het ontwerp voorziet erin dat mensen zo goed mogelijk zichtbaar zijn wanneer ze de bibliotheek binnenkomen, want mensen staan centraal in het bibliotheekwerk. Iedere ruimte voldoet aan de eisen die er gesteld worden op het gebied van maatvoering en inrichting waardoor mindervaliden op geen enkele manier worden beperkt in hun bezoek aan de bibliotheek. De ontwerpbeslissingen maken van de bibliotheek een open en toegankelijke plek voor iedereen. De verblijfskwaliteit zal aanzienlijk toenemen, aangezien het aantal zitplaatsen zal verdubbelen. Dat is dringend nodig, want de bibliotheek wordt nu al intensief gebruikt voor vergaderen, lezen, studeren en het testen van innovaties.
Het interieurontwerp verwijst sterk naar de stad Keulen. “De bibliotheek is al enige tijd bezig haar rol te veranderen: de aandacht is niet alleen gericht op de media, maar nog meer op de behoeften van de bezoekers”, aldus Aat Vos, creatief directeur bij includi. “Zij komen hier om te werken, om elkaar te ontmoeten en om hun kennis te delen. Het interieurontwerp is nu bedoeld om deze transformatie tastbaar te maken voor mensen in de grote stad. Zo ontwikkelt de bibliotheek zich ook visueel tot een sociale ontmoetingsplaats die uitnodigt om te blijven.”
Extra verdieping voor Centrale Bibliotheek Keulen
Sfeer en stijl weerspiegelen de kleurrijke en gevarieerde aanpak van de bibliotheek.
Ieder van de zes verdiepingen is een interpretatie van deze sterke identiteit in termen van uiteenlopende thema’s en doelgroepen. Bij betreding van het gebouw komen bezoekers in een uitnodigend café met een stedelijke flair dat de stad naar binnen brengt. In het souterrain bevinden zich naast non-fictie media ook de speciale installaties “Germania Judaica” en het “Literatuur-in-Keulen-archief ” met de studie van schrijver Heinrich Böll. Het souterrain biedt ruimte voor speciale tentoonstellingen.
De eerste verdieping reflecteert een wereld van verbeelding en ontdekking met veel vrije ruimtes en speelse nisjes die volledig zijn ingericht op jonge en schoolgaande kinderen. Een bijzonderheid op de tweede verdieping is de rust- en chillzone. Natuurlijke elementen en materialen overheersen hier – een stille hommage aan de bijzondere architectuur van Kolumba, het beroemde Keulse kunstmuseum van Peter Zumthor.
De derde verdieping heeft een heel andere dynamiek. De MakerSpace springt meteen in het oog met zijn felle gele kleuren – afgewisseld met verschillende werkplekken en vergaderruimtes. Tenslotte is er op de vierde verdieping de “woonkamer met dakterras”, comfortabel ingericht met horeca, zodat er onder het genot van een kop koffie van het uitzicht over de stad genoten kan worden. Hier vind je ook een muziekkamer voor kleine pianoconcerten en activiteitenzones om zelf muziek te maken.
Kortom: de centrale bibliotheek van Keulen wordt een gemoderniseerde grootstedelijke bibliotheek die de pluriformiteit van de stad weerspiegelt, op een schaal waarin elk individu zich thuis voelt.
De ontwerpfase is bijna voltooid; de renovatie begint in 2022. De Centrale Bibliotheek van Stadtbibliothek Köln wordt begin 2027 heropend en biedt daarmee een nieuwe kijk op Keulen en haar inwoners.
www.includi.com
www.marsinterieur.nl
www.pellarchitekten.de
www.stadtbibliothek-koeln.de
De website Pi-online biedt actualiteit voor professionals uit de architectuur- en interieurbranche. De rubriek Projecten biedt beschrijvingen van onlangs gerealiseerde gebouwontwerpen.