Christelijk Lyceum Zeist: een school moet ook mooi zijn

Het Christelijk Lyceum Zeist wilde een kantine voor de leerlingen, die bij gebrek aan ruimte hun pauzes verspreid door het gebouw doorbrachten. Wiersema Architecten transformeerde het voormalige open leercentrum van de school tot een ruimte met een aantrekkelijke ‘Grand Café’-uitstraling, waar leerlingen kunnen kiezen uit verschillende atmosferen. Het interieurontwerp sluit aan bij de kwaliteiten van het oorspronkelijke gebouw, een ontwerp van de gebroeders Stuivinga uit het begin van de vorige eeuw. Architect Erik Wiersema: “Er is destijds veel aandacht besteed aan de architectuur van dit gebouw. Omdat het om het eerste protestantse lyceum in Nederland ging, bestonden er grote belangen om er iets goeds van te maken.” In de loop der jaren onderging het Rijksmonument verschillende transformaties en uitbreidingen. “Het was door al deze ingrepen een complex geheel geworden. Daarom had deze interieuropdracht ook een bouwkundig karakter. Wij hebben de oude structuur weer hersteld en het directe verband teruggebracht.”

Prettige lunchruimte voor Christelijk Lyceum Zeist

Wiersema Architecten is gespecialiseerd in schoolgebouwen, en bekend van onder meer het veel geroemde Calvijn College (2015) in Amsterdam Nieuw West. Wiersema: “Burgermeester Eberhard van der Laan noemde dit bij de opening ‘de mooiste school in de moeilijkste wijk’. Mijn hart gaat uit naar dit soort projecten, want het is dankbaar werk om het decor te mogen ontwerpen voor deze belangrijke periode in een mensenleven.”
Voor het Christelijk Lyceum Zeist was de belangrijkste opgave het ontwerpen van een prettige verblijfsruimte voor de lunch. “De ruimte die tot kantine getransformeerd moest worden, lag in het hart van de school en werd voor de verbouwing gebruikt als open leercentrum.” Wiersema Architecten verwijderde ten eerste het verlaagde plafond uit de ruimte. Hierdoor ontstond een vrije hoogte die voldoende was voor het plaatsen van een entresol. Door de vele niveauverschillen is er een landschap ontstaan.
Een van de ambities bij het ontwerpen was om een ruimte maken die zo mooi is, dat leerlingen er ook na de lessen willen blijven. Daarom baseerde Wiersema het interieur op het concept van het Grand Café. “Een ruimte, die geen associaties oproept met schoolkantines, maar meer met een café in de stad waar je graag vertoeft. Binnen dit verbindende idee hebben we een variatie aan atmosferen gecreëerd, met verwijzingen naar een literair café, een nachtclub en in het lage deel van de ruimte een shisha lounge. Zo hebben de leerlingen de vrijheid om zelf de plek te kiezen waar ze zich het meest op hun gemak voelen.”
Na de begane grond werd ook de ruimte erboven getransformeerd. “Van deze oorspronkelijke aula hebben we een bibliotheek en studieruimte gemaakt.” Ook hier zijn oud en nieuw weer geïntegreerd. De boekengalerij met wenteltrap is nieuw toegevoegd maar past moeiteloos in het geheel.

Harmonie

Waar bij schoolgebouwen nog vaak de nadruk ligt op standaard ‘hufterproof’ oplossingen, is voor dit interieur met grote zorg gezocht naar materialen die het karakter van het oorspronkelijke gebouw respecteren en versterken. Een opvallend element in de kantine vormt de prachtige parketvloer van Afzelia, een zeer harde en duurzame houtsoort. Wiersema: “Deze vloer is mogelijk gemaakt doordat de opdrachtgever koos voor extra investering in kwaliteit, qua beleving én levensduur. Daarnaast hebben we ook gewerkt met een pvc vinyl met eikenhout motief op de vloer van de trap, waarbij de neuslatten op de randen weer van volhout meranti zijn.” Het interieur omvat veel maatwerk. “Voor de bar is hpl gebruikt met een berkenhout print, de tafelbladen in de lounge zijn van hpl met olijfhout motief. Het is een architectuur van veelheid in harmonie, een compositie waarbij elk materiaal precies het juiste moet zijn op de juiste plaats.”

Boomkruinen

Het ontwerp voor de hanglampen is gebaseerd op de eikenhouten lampen die hier oorspronkelijk hingen. Wiersema: ”Architect Jan Stuivinga was een echte overgangsfiguur die nog met één been in de 19de eeuw stond, maar wel geïnteresseerd was in nieuwe technieken, zoals de gloeilamp. Zijn oude lampen zijn opnieuw geïnterpreteerd, en uitgevoerd in zwarte zijdeglans met leds. Hierdoor passen ze bij de materiaaluitdrukking van de Starck-stoelen, die op hun beurt weer verwijzen naar Thonet.”
Een contrast met de verwijzingen naar vroegere perioden vormt het moderne spanplafond met akoestische eigenschappen, dat Wiersema ontwierp met Barrisol. “Het plafond is eigenlijk ook een soort lamp. Voor de verlichting moest er 40 centimeter ruimte boven het plafond zijn, maar die hadden we niet. We hebben daarom een oplossing bedacht met power leds die vanaf de zijkant stralen. Cutting edge technology in een oud gebouw.” De boomkruinen op het spanplafond zijn een eerbetoon aan de genius loci, aldus Wiersema: “Hiermee verankeren we het gebouw op zijn plek in het bosrijke Zeist.”

Schoonheid Christelijk Lyceum Zeist

De vele verwijzingen naar het verleden en de omgeving van het schoolgebouw voegen een verrijkende laag van betekenis toe aan het interieur. Wiersema: “Wij willen bij het ontwerpen altijd narratieve elementen toevoegen, op een subtiele manier.” Zo vind je in de doorgang naar de kantine een nis met een zitje, erboven staat een gedicht van Marsman op de muur. “Marsman woonde in Zeist. Onze opdrachtgever, conrector Kees van Donselaar is ook dichter. Dat leverde prachtige conversaties op tussen de dichter die een gedicht ‘bouwt’ en de architect die een gebouw ‘dicht’. Dankzij goed opdrachtgeverschap kun je als architect extra dimensies toevoegen. Voor ons was het een cadeau om binnen dit monument te mogen werken. Ik ben tot het inzicht gekomen dat schoonheid er toe doet in ons vak. Daarom kijk ik ook met veel liefde naar dit soort gebouwen, uit een tijd waarin de publieke waarde van scholen nog gevierd werd. Helaas zie je dat in de periode vanaf de Tweede Wereldoorlog scholen tot onopvallende gebouwen werden gedegradeerd, soms weggestopt op treurige bedrijventerreinen. Gelukkig is er inmiddels een soort reveil gaande, en keert het besef terug dat scholen belangrijk zijn.”

www.wiersema-architecten.nl

(Tekst: Eva Vroom – fotografie: Bert Rietberg voor J.P. van Eesteren)

LEGENDA
Opdrachtgever Christelijk Lyceum Zeist
Architect Wiersema Architecten
Maatwerk meubilair Van der Plas Meubel & Project
Meubilair o.a. Satelliet
Spanplafonds Barrisol / Barri & More
Panelenplafond Perron New York Ceilings
Vinyl Armstrong Floor Products Nederland
Taatsdeuren ODS
Stuivingalamp Kjell van Norel
Wandlampen DM Lights
Hoofdaannemer JP van Eesteren
Installatie Kalkhoven
Adviseurs constructie Van Rossum
Adviseurs installatie HE-adviseurs
Adviseurs bouwkosten bibliotheek M3E Groep

De website Pi-online biedt actualiteit voor professionals uit de architectuur- en interieurbranche. De rubriek Projecten biedt beschrijvingen van onlangs gerealiseerde gebouwontwerpen.