Meer ruimte en een prachtige locatie in Antwerpen: assar architects ontwierp het eigen kantoor in een oude snoepfabriek.
TEKST Eva Vroom
FOTOGRAFIE Arne Jennard
Met kantoren in Brussel, Antwerpen, Luik, Parijs en Luxemburg-stad is assar architects één van de grotere Belgische architectenbureaus. De Antwerpse vestiging verhuisde enige tijd geleden naar de monumentale Confiserie Roodthooft. De herbestemming van deze voormalige snoepfabriek draagt bij aan het behoud van Antwerps erfgoed; tegelijkertijd zorgt de centrale ligging voor een betere bereikbaarheid. Robbe Theunis, architect bij assar: “Omdat assar de laatste jaren sterk gegroeid is, hadden we meer kantoorruimte nodig. We wilden van de gelegenheid gebruik maken om een centralere locatie te vinden die beter bereikbaar is met het openbaar vervoer. Nu zitten we binnen de ring, en komt bijna iedereen te voet of met de fiets.”
Confiserie Roodthooft was van 1930 tot 2017 gevestigd aan de Lange Leemstraat, in een oorspronkelijke boterfabriek uit 1905. Dit gebouwencomplex van architecten Rosseels en Coninck-Westenberg bestond oorspronkelijk uit een statige art nouveau woning aan de straatzijde, met daarachter de boterfabriek, die via de naastgelegen steeg bereikbaar was. Het woonhuis en de fabriek kregen in 2003 de status van monument.
Grandeur
De monumentale panden zijn door Bold architecten en Patine architecten zorgvuldig gerestaureerd en in ere hersteld. Nu vormen ze de kern van een herbestemmingsproject, waarbij het fabrieksgebouw is getransformeerd tot een levendige hub met vijf kantoorunits en 41 woningen. Deze combinatie van werken en wonen is verspreid over zeven gebouwen in een besloten gedeelde buitenruimte, met de oude fabriekshal als absolute blikvanger.
“De hal is het oudste onderdeel van het complex”, vertelt Theunis: “We hebben de restauratie nauwlettend mee opgevolgd als bouwheer, en vervolgens vanaf casco zelf verbouwd tot kantoorruimte.”
De ramen op het noorden zorgen voor mooi diffuus daglicht, terwijl de stijfheid van de betonnen dakconstructie maakt dat er geen kolommen nodig zijn in de ruimte. Om optimaal gebruik te maken van de acht meter hoge hal, plaatste assar een tussenverdieping. “Het Agentschap Onroerend Erfgoed gaf hier toestemming voor, maar om de grandeur van de fabriekshal te behouden moest de tussenvloer drie meter van de gevels af blijven. Dit was eigenlijk een heel mooi uitgangspunt voor het ontwerp.” Door op strategische plaatsen openingen in de tussenvloer te maken, is de hoogte van de hal voelbaar gebleven, terwijl de bruikbare oppervlakte is verdubbeld.
Staalskelet
De zwartgelakte staalstructuur van de nieuwe tussenvloer is zorgvuldig ontworpen op het raster van de ondergrondse parkeergarage. Dit raster vormde samen met de karakteristieke dakstructuur van de hal de basis voor het ontwerp van de plattegrond. Theunis: “Het mooie aan het ontwerp is het logische en simpele staalskelet. We hadden dit kunnen verstoppen, maar de staalstructuur in het zicht houden gaf een extra waarde aan het interieur. Het vergde veel expertise om het staalskelet te verfijnen, het zou zonde zijn om die kennis niet te tonen in een architectenbureau.”
Om transparantie en daglicht te maximaliseren, bestaan binnenwanden die parallel lopen aan de façades uit glas; alleen de wanden die haaks op de gevels staan zijn dicht. Omdat de akoestiek in zo’n grote ruimte problemen kan opleveren, is voor de allerhoogste plafonds een akoestisch spuitplafond gekozen; de plafonds onder de tussenvloer zijn afgewerkt met geperforeerd gipsplaat. En in plaats van de muren te schilderen, zijn ze afgewerkt met gestoffeerde wanden van Beddeleem. “We hadden een flexibel ontwerp gemaakt, zodat we zo nodig nog akoestische maatregelen konden toevoegen. Maar de akoestiek is overal goed. Ook bij het ontwerp voor de klimaatinstallaties hadden we een marge ingecalculeerd voor een eventueel koelplafond, dat bleek niet nodig.”
Harmonie
Wat meteen opvalt aan het interieur is het bijzondere kleurenpalet van groen, terracotta en grijstinten. Dit is deels geworteld in de geschiedenis, legt Theunis uit: “Bij het historisch onderzoek is gekeken naar de situatie in 1905. Op de raamkozijnen zaten nog restanten groene verf; deze kleur hebben we vervolgens ook gebruikt in het interieur om alles samen te binden.”
De terracotta rode tint van de tegenoverliggende raamkozijnen is door Bold architecten gekozen voor alle aluminium kozijnen in het project. “Om deze twee kleuren met elkaar in harmonie te brengen, hebben we de bakstenen wanden in het zicht gelaten, dit past ook mooi bij de industriële uitstraling. De kleur groen wilden we aanvankelijk op meer plaatsen gebruiken. Maar omdat dit te bepalend zou worden, hebben we het later toch beperkt tot de kozijnen en de entreebalie, die groen betegeld is.”
In de rest van het interieur zijn warme grijstinten toegepast. “We hebben een grote afdeling interieurarchitectuur, dus de grijstinten van de betonvloer, de wandafwerkingen, het gelakte staal en de maatwerk HPL kasten zijn goed op elkaar afgestemd.” Om het oorspronkelijke karakter van de hal te behouden, zijn historische elementen zoals de tegelvloeren en de houten trap met zorg gerestaureerd.
Teamwork
Bij het ontwerp van hun nieuwe werkruimte legde assar architects de nadruk op comfort, om zo de concurrentie met het populair geworden thuiswerken aan te gaan. De werkplekken zijn ingericht met kantoormeubilair uit de modulaire New Order collectie van HAY, waarmee tal van configuraties mogelijk zijn. Theunis: “Zo konden we de opstelling voor ieder team precies naar wens maken. Daarnaast vonden we dat deze collectie goed binnen ons interieur paste.” Als aanvulling op het strakke kantoormeubilair is bij het vaste meubilair zoals de balie, de lunchtafel en de wastafels voor afgeronde vormen gekozen, dit brengt zachtheid in deze ruwe industriële ruimte.
Hoewel het nog een hele puzzel was om het eigen kantoor te ontwerpen, is iedereen nu erg blij met het nieuwe interieur. Theunis: “Het mooiste vind ik zelf de verscheidenheid aan structuren: de ruwe baksteenmuren en gestoffeerde wanden, de betegelde balie, de gladde betonvloer beneden en het zachte tapijt boven maken het heel tactiel. De impact van het interieur op het team bewijst hoe een goed ontwerp ook op sociaal vlak dingen teweeg kan brengen. Zeker in ons vakgebied is teamwork heel belangrijk, en we kunnen aan de cijfers zien dat sinds de verhuizing naar dit kantoor het aandeel thuiswerken gedaald is.”
Legenda:
Architect herbestemming fabriekscomplex Bold architecten
Restauratiearchitect Patine architecten
Architect verbouwing fabriekshal assar architects
Kantoormeubilair HAY New Order, via Art Nivo
Los meubilair Bulo/Bulvano (o.a. SL58 stoelen en vergadertafel)
Maatwerk kasten Dirk Broossens (DB interieur)
Gestoffeerde en glazen binnenwanden Beddeleem
Metalen railings, binnenramen en trap M-squared
Verlichting voornamelijk Modular, via Withaeckx
Neonlamp boven lunchtafel Neopaul neon
Tegels balie Wow