Theater De Spiegel in Zwolle kreeg een nieuw interieur met een feestelijke uitstraling. 19 het atelier architecten liet zich bij het ontwerp inspireren door een middeleeuwse kloostertuin.
TEKST Eva Vroom
BEELD Veenstra Visueel
Theater De Spiegel staat aan het Spinhuisplein, aan de rand van de Zwolse binnenstad op een steenworp afstand van de oude stadsmuur. Het theatergebouw is ontworpen door Greiner Van Goor Huijten Architecten en opende in 2006. De Spiegel heeft een opvallende vorm dankzij het afgeronde dak van de theaterzaal, dat is bedekt met titaanzink. De transparante gevel geeft het gebouw een feestelijke uitstraling, als ’s avonds de lichten van buiten al te zien zijn. Het plafond van de hoefijzervormige theaterzaal kan zes meter omhoog, waarmee het aantal plaatsen van 850 naar 1000 gaat. De Spiegel heeft verschillende foyers die ook afzonderlijk verhuurd kunnen worden voor evenementen, en een eigen restaurant. “Aan dit restaurant hadden wij al eerder gewerkt”, zegt Joyce Bark, interieurarchitect bij 19 het atelier. “Naar aanleiding van die opdracht vroeg het theaterbestuur ons in 2022 om het interieur van het hele theater te vernieuwen.”
Tuinen
19 het atelier maakte het interieurontwerp voor de entree en foyer op de begane grond, de foyers op de eerste en tweede verdieping en de Rooftop Lounge. Bark: “Voor het basisconcept hebben we ons laten inspireren door de locatie. Het theater is gebouwd op de plaats waar ooit een klooster stond, met een kloostertuin. Je zou de ruimtes daarom ook als verschillende tuinen kunnen beschouwen.”
De grote foyer op de tussenverdieping heeft het karakter van een publieke tuin, die uitnodigt tot ontdekken en ontmoeten. De kleinere foyer op de eerste verdieping is meer een zen-tuin: een rustige oase die ook kan dienen als verhuurbare ruimte voor diverse evenementen of als uitbreiding van het restaurant. “Voor dit restaurant hebben we het concept bedacht van een eetbare tuin, waar bakken met eetbare planten aan de wand hangen. De Rooftop Lounge heeft de uitstraling van een daktuin. De balustrades van de bovenste verdieping zijn voorzien van plantenbakken, en de hangende verlichting in de vide kun je zien als een soort rondvliegende vlinders.”
Flow
In het vernieuwde interieur zijn de foyers zo ingericht, dat ze uitnodigen om er langer te verblijven: er zijn verschillende zitmogelijkheden, van hoge tafels met krukken tot lounge fauteuils. Bovendien is met een ingenieuze ingreep de routing sterk verbeterd. Bark: “In de oude situatie werden bezoekers door de trappen meteen vanuit de zaal naar beneden geleid. Ze liepen in een lange stoet de trap af naar de garderobe en sloegen daarbij de foyers eigenlijk over. Bij het oorspronkelijke ontwerp van het theater stond de gedachte centraal dat bezoekers door het gebouw konden flaneren, zien en gezien worden met mooie rondlopen. Deze gedachte hebben wij nog versterkt door de foyers op de eerste en tweede verdieping met elkaar te verbinden. We hebben de grote foyer op de eerste verdieping verlengd, en daar een nieuwe open statietrap geplaatst naar de bovenliggende foyer.” Deze brede trap zorgt voor een betere flow in het gebouw, en nodigt bezoekers uit om het theater te verkennen. De trap heeft een warme uitstraling dankzij de houten treden. “Het was nog een uitdaging om te zorgen dat het hout voor de trap zou passen bij het hout van de gevelkolommen en de balustrades.”
Eilanden
Ook de begane grond werd aangepakt. Bark: “De begane grond was meer een verkeersgebied geworden dan een plek om te verblijven, hier hebben we veel aan veranderd om er een uitnodigend gebied van te maken.” Verschillende zitjes met comfortabel loungemeubilair verzachten de voorheen nogal zakelijke uitstraling. De ruimte is daarnaast drastisch opgelicht door op de donkere natuurstenen vloer goudkleurige eilanden en stroken Bolon te leggen. “We hadden in restaurant Kees al gouden karpetten van Bolon toegepast, deze vloerafwerking hebben we op andere plekken in het theater laten terugkeren.”
Aan de mooie theaterzaal is vrijwel niets gewijzigd, afgezien van het tapijt en de stoelbekleding. De zaal heeft een halfronde vorm, waardoor het contact tussen spelers en publiek en het publiek onderling optimaal is. Doordat de toneelopening vergroot kan worden en daarmee het akoestisch volume, is de zaal ook geschikt voor concerten en operavoorstellingen.
Harmonie
Een belangrijk onderdeel van de interieurtransformatie bestond uit het introduceren van een nieuw kleurenpalet. In het oorspronkelijke interieur werd de enige kleur toegevoegd door het rode tapijt, dat in het hele gebouw was gelegd en een sterk contrast vormde met de verder witte wandafwerking. 19 het atelier gebruikte een palet van goudgeel en groentinten met als uitschieter paars. Bark: “Wij hebben het rode tapijt verwijderd en in plaats hiervan tapijt van Ege toegepast, in een speciaal custom kleurenpalet.”
In de foyer op de eerste verdieping is voor een tapijt in gemêleerde groentinten gekozen. De theaterzaal kreeg een paarse schil, in de vorm van een weelderig dieppaars tapijt, een kleur die is doorgezet op de buitenwanden van de zaal. “Dit paars past goed bij de mooie stoffering van de losse banken die hier al stonden, en die we hebben hergebruikt.” Het rood werd alleen behouden in de theaterzaal. Hier is veel zorg besteed aan de harmonie tussen de houten wandafwerking en de stoffering van de stoelen en het tapijt, wat een feestelijke en tegelijkertijd geborgen sfeer oplevert. “We hebben voor de stoelbekleding heel veel tinten rood bekeken, en uiteindelijk deze wijnrode velours gekozen.”
Feestelijk
Speciale aandacht ging er naar de bars in de verschillende ruimtes. Deze zijn aangepast en echte blikvangers geworden, doordat ze zijn bekleed met glanzende 3D tegels die met hun lichtweerkaatsing voor extra ‘glamour’ zorgen. De bars op de begane grond en in de grote foyer zijn afgewerkt in een stralende goudkleur. In de zen foyer is gekozen voor een patroon van wit en bronskleurige tegels, passend bij de houten vloer en houten ruggen van de stoelen. Voor de bar van de Rooftop Lounge is een combinatie van gouden en zwarte tegels gekozen. Het zwart keert terug in het rack boven de bar, en in de stalen afscheiding tussen de vaste loungebank en de vide erachter.
Bark: “Het theater heeft ook veel zelf gedaan, een van de medewerkers van het theater heeft deze staalconstructie aan elkaar gelast.” Veel van het bestaande losse meubilair in de foyers kon behouden worden, maar de toevoeging van nieuwe meubels en verlichting draagt net als het vernieuwde kleurenpalet bij aan de complete transformatie van het interieur: hierbij heeft het voorheen nogal zakelijke karakter plaatsgemaakt voor een feestelijke uitgaansbeleving.
Legenda
Opdrachtgever Zwolse Theaters
Architect 19 het atelier architecten
Interieurontwerp 19 het atelier architecten
Vloerbedekking Ege Carpets, Bolon
Verlichting Zwolse Theaters
Constructeur Alferink van Schieveen
Aannemer Salverda