Depot Boijmans Van Beuningen open voor publiek

Depot Boijmans Van Beuningen is het eerste publiek toegankelijke depot ter wereld. De opdracht was om een zo uitnodigend mogelijk gebouw te ontwerpen waarin diverse doelgroepen zich welkom zouden voelen. Het moest nadrukkelijk geen tweede museum worden waar slechts een klein percentage van de collectie tentoon kan worden gesteld, maar een machinekamer die de wereld achter het bewaren en onderhoud en van een duizelingwekkend aantal kunst- en designwerken blootlegt. Het depot bezoeken wordt een compleet nieuwe ervaring: de kunst is gerangschikt op basis van afmetingen en klimaateisen, niet volgens kunsthistorische periodes. Oude en eigentijdse werken bevinden zich naast elkaar, wat uitnodigt tot het leggen van nieuwe verbanden.

Depot Boijmans Van Beuningen: rond en stoer werkgebouw

Het MVRDV-team onder leiding van architect en stedenbouwkundige Winy Maas koos voor een rond en stoer werkgebouw dat zich nergens met zijn rug naar de buren keert en dat een nieuwe relatie met zowel het Museumpark als de stad Rotterdam aangaat. De ambitie was om een gebouw neer te zetten dat licht en transparant aanvoelt, maar tegelijk een veilig huis is voor de collectie die miljarden waard is. Het depot dankt zijn ingesnoerde vorm aan de relatief kleine footprint. Als gevolg daarvan buikt het gebouw naar boven toe uit en heeft het een overstek van 10 meter om het volledige programma – depots, restauratie-ateliers, horeca, film- en presentatieruimtes – een plek te geven. Het gebouw heeft vijf klimaatzones zodat het geschikt is voor de meest kwetsbare kunst, van prenten en schilderijen tot fotografie.

Visueel opgaan in de omgeving

De spiegelende gevel, bestaand uit 6.609 m2 glas verdeeld over 1.664 panelen, zorgt ervoor dat het gebouw visueel opgaat in zijn omgeving. De grote entreedeuren gaan op in de gevel en worden pas zichtbaar tijdens openingstijden, de gevel opent als in een James Bond-film. Elke dag – afhankelijk van weersomstandigheden – oogt het depot anders, als in een levend schilderij. Binnen is het atrium met de elkaar kruisende trappen de grote blikvanger, die het gevoel geeft van een panopticum met vanaf alle kanten zicht op de kunst. Dertien grote vitrines zorgen ervoor dat de bezoeker al bij de entree in aanraking komt met een collage van collectiestukken. Voor het interieur is nauw samengewerkt met een aantal kunstenaars: John Körmeling ontwierp de entree en Marieke van Diemen de vitrines. Pipilotti Rist ontwierp de lichtinstallatie die het depot ook ’s nachts tot leven laat komen.

Experiment om natuur toe te voegen

Het depot is tenslotte een experiment om natuur toe te voegen aan de stad. Dit gebeurt in de vorm van het op 35 meter hoogte gerealiseerde dakbos, dat al voor opening is bekroond met de prijs voor beste Nederlandse dak. De 75 berken, grassen en 20 dennen die op het dak zijn geplaatst helpen bij het vasthouden van water, bevorderen de biodiversiteit en verminderen de hittestress in de stad. De bomen voor dit project werden drie jaar lang in een kwekerij voorbereid op hun nieuwe thuis. Hun wortels zijn onderling verbonden en doordat het windscherm en het kruisvormige restaurant op het dak de berken beschermt tegen valwinden, zullen ze zelfs op een hoogte van 35 meter bestand zijn tegen stormachtig weer.

‘Depot Boijmans Van Beuningen wordt nu al omarmd’

Winy Maas, mede-oprichter van MVRDV: “Ik vind het geweldig om te zien hoe het depot al voor opening door Rotterdammers is omarmd. Het depot is een gebouw dat veel mensen vrolijk maakt; skaters hebben er hun vaste plek, hopelijk blijft dat, voorbijgangers weten niet hoe ze moeten gaan staan om een goede selfie te maken. Als architect hoop ik dat bezoekers straks evenzeer genieten van het interieur, het dakbos en het direct, zonder bemiddeling van een conservator, in aanraking zijn met de kunst. Onze ambitie was het Museumpark een nieuwe dimensie geven, ook door de insnoering, en verschillende doelgroepen, van schoolkinderen tot Feyenoordfans, op een innovatieve manier in aanraking te brengen met de collectie van Boijmans. We hopen een nieuw kunstwerk toe te hebben gevoegd aan de toch al rijke architectuurcollectie van Rotterdam.”

Eigen architectuur voor waanzinnige collectie

Sjarel Ex en Ina Klaassen, directie Depot Boijmans Van Beuningen: “Een goed huis is van levensbelang. Heb je dat niet, dan speel je meteen in de tweede divisie. Met Depot Boijmans Van Beuningen krijgt de waanzinnige collectie eindelijk zijn eigen architectuur. Dan zie je pas hoe de functie die het depot inneemt, het museum heeft belast. Met het depot geeft het museum de collectie, die grotendeels eigendom is van de gemeente, maar voor een belangrijk deel ook van particulieren, een bestendige toekomst. Bezoekers kunnen nu zelf zien met hoeveel zorg, gevoel voor detail en liefde wordt gewerkt aan het behoud van elk afzonderlijk kunstwerk voor toekomstige generaties. Het museum, het publiek en de Rotterdammers gaan nog veel plezier beleven aan het depot.”

Prachtige aanwinst voor Rotterdam

Said Kasmi, wethouder Onderwijs, Cultuur en Toerisme: “Het nu al iconische depot van Boijmans Van Beuningen is een prachtige aanwinst voor Rotterdam. De veelzijdigheid van het gebouw spreekt me aan: het is zowel een plek om op een laagdrempelige manier tussen heel veel geweldige kunst rond te dwalen, als een plek om te genieten van bijzondere architectuur, of je nu buiten of binnen bent. Tel daar dakrestaurant Renilde bij op: heerlijk genieten van een culinair hoogtepunt met een spectaculair uitzicht over onze stad. Tot slot is het een plek waar we toekomstige makers en conservators – de kinderen en studenten van nu – kunnen boeien voor kunst, restaureren en conserveren. We hebben er een nieuwe publiekstrekker bij. Dat maakt me een trotse Rotterdammer!”

Depot Boijmans Van Beuningen is een samenwerking tussen Museum Boijmans Van Beuningen, de gemeente Rotterdam en de Stichting De Verre Bergen. Het depot is ontworpen door MVRDV en gebouwd door BAM Bouw en Techniek.

(Fotografie: Ossip van Duivenbode, Aad Hoogendoorn en Iris van den Broeke)