Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Projecten 15-12
(Foto's: Luuk Kramer)
(Foto's: Luuk Kramer)

‘Het Zand’ is een markante verschijning in Leidsche Rijn, Utrecht. Centraal in de buurt, biedt de multifunctionele accommodatie (MFA) onderdak aan twee basisscholen, een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, een buurtcentrum, een theaterzaal en een gymzaal. Om de groei van de twee scholen en vernieuwing in onderwijsvisies te faciliteren, ontwierp VenhoevenCS architecture+urbanism de recente uitbreiding en de nieuwe inrichting. Het resultaat: een multifunctioneel, flexibel inzetbaar en sfeervol gebouw als sociaal ankerpunt in de wijk.

(Foto's: Luuk Kramer)
(Foto's: Luuk Kramer)

De architectuur van het gebouw, dat door vorm en materialisatie het beeld oproept van een ruimteschip, 
inspireerde de interne reorganisatie, de uitbreidingen en de transformatie van het interieur. 
Eerst zijn de multi-inzetbare functies er gearrangeerd voor gemeenschappelijk gebruik: de sporthal, de 
BSO-ruimtes, de theaterzaal en het buurtcentrum. De centrale ontmoetingsruimte bevindt zich in het 
hart van het gebouw, brengt mensen samen en ontsluit alle functies; aan weerszijden ervan strekken de 
scholen zich over drie verdiepingen uit tot de verlengde koppen van het gebouw. Om de scholen en de 
collectieve ruimtes ook zelfstandig te kunnen laten functioneren, voorzagen de architecten ze alle van 
een eigen ingang. Heringerichte buitenpleinen nemen een aanloop naar de expressief vormgegeven 
entrees.

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Wisselwerking Het Zand

Met de lichte en ruimtelijke inrichting van Het Zand geven de interieurarchitecten van VenhoevenCS 
expressie aan hun visie op onderwijs. Met de scholen delen zij de overtuiging dat leren zich niet beperkt 
tot opeenvolgende groeps-brede activiteiten in een enkel klaslokaal. In samenspraak hebben zij de 
leeromgeving van lokalen verrijkt met leerpleinen; verbindende ruimtes met plekken voor concentratie, 
niet-klassikale activiteiten en spel. Brede gangen, nissen en hoeken nodigen kinderen uit om er op hun 
eigen wijze gebruik van te maken. Bij groep-overstijgende lessen en evenementen kunnen de leerpleinen 
worden vergroot door de nieuwe, flexibele wanden te openen.

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Gezond, speels en zuinig

Voor een robuust, rustig en warm op maat gemaakt interieur pasten de architecten natuurlijke 
materialen met een hoogwaardige afwerking toe. Bamboe, een duurzame houtsoort, voert er de 
boventoon; nissen kregen geluiddempende bekleding in contrasterende kleuren; verticale connecties 
zijn geaccentueerd met lichte tegelpatronen. In het ontwerpen tot op detailniveau, ontwierp de studio 
ook gelaagde behangpatronen voor werkkamers. Overvloedig daglicht en frisse lucht, energiezuinige 
installaties en gedempt geluid borgen een decennialang gezond binnenklimaat van Het Zand. De 
flexibele lay-out kan toekomstige typen onderwijs, of zelf andersoortige functies, met gemak aan.

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Naar buiten, kom binnen

Om ook buiten spelend te leren, hebben de architecten Het Zand voorzien van dakterrassen met doe-, 
leer- en ontdek-plekken. De kinderen zaaien, kweken en oogsten in eigen moestuinen – en eten daar 
natuurlijk van. Het ruime hok vol kippen op het dak leert hen dieren te verzorgen; de eieren worden 
verkocht aan ouders en aan de buurt. De vleermuiskasten in de gevel maken verder bewust van het 
leven met de natuur.
Rondom Het Zand zijn de pleinen ontworpen door kunstenaar Guido de Boer, in workshops met 
leerlingen. In lijn met de associatie van een zojuist geland ruimteschip, zijn in de bestrating voor de 
entrees, met twee kleuren steen, vijf gigantische fantasiewoorden gelegd om bezoekers te begroeten, 
van boven ook zichtbaar voor eventueel buitenaards leven. Kunstenaars Marjolijn Mandersloot en Hans 
van Wezel voegden met dezelfde bedoeling zes bronzen dierfiguren toe.

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Legenda:

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie

Opdrachtgever: Gemeente Utrecht

Architect: VenhoevenCS architecture+urbanism
Projectarchitecten: Ton Venhoeven, Jos-Willem van Oorschot, Arjen Zaal, Eliza Mante

Oplevering: 2023

BVO: 8.500 m2

Aannemer: WAM&VanDuren

Interieurbouwer: Gieskes Interieur
Bouwkundig advies: Aronsohn raadgevende ingenieurs
MEP (installaties): W4Y
Bouwfysica: LBP

Het Zand geeft expressie aan onderwijsvisie