Huis van Roosendaal: transparant stadskantoor

TEKST Eva Vroom
FOTOGRAFIE Luuk Kramer

Het ‘Huis van Roosendaal’ staat op een prachtige plek, aan de rand van het centrum en het groene Mariadal. Maar voor de verbouwing oogde het circa veertig jaar oude stadskantoor donker en gesloten; binnen voelde het benauwd en hokkerig. De gemeente Roosendaal wilde het transformeren tot een licht, toegankelijk en uitnodigend stadskantoor. Een transparant gebouw met zicht op de omgeving, waar je van buiten kunt zien dat er binnen met plezier gewerkt wordt en waar je je welkom voelt als bezoeker.

Hans van Heeswijk architecten maakte van het gedateerde gebouw een eigentijds, prettig en comfortabel ‘Huis van Roosendaal’. Hiervoor waren enige structurele ingrepen nodig, vertelt projectarchitect Stephanie Haumann: “Om te beginnen wilden we het gebouw toegankelijker maken voor het publiek. De oorspronkelijke entree lag een beetje verstopt in de binnentuin, de publiekshal bevond zich ver achterin het gebouw. Wij wilden voor de bezoekers een fijne publiekshal maken, waar je op een natuurlijke manier binnenloopt. Daarom hebben we hem verplaatst naar de straatzijde, goed zichtbaar en vindbaar van buitenaf.”

Eigen gezicht Huis van Roosendaal

Daarnaast moest het gebouw transparanter worden, met meer daglicht. De nieuwe, meer open gevel heeft niet te veel glasoppervlak, om te voorkomen dat het ‘s zomers te warm wordt binnen en ’s winters te koud. Als extra zonwering is het gebouw aan de oost-, west- en zuidkant voorzien van een ‘brise soleil’, opgebouwd uit witte verticale lamellen. Deze voorkomen te sterke opwarming, maar reflecteren wel daglicht het gebouw in. Bovendien geven ze het Huis van Roosendaal een eigen gezicht.

De gemeente wilde graag een vriendelijke ontvangst; daarom zie je bij binnenkomst in de publiekshal meteen rechts de barista-koffiebar, aan de linkerkant bevindt zich de ‘snel’ balie. Voor langere gesprekken zijn er baliewerkplekken waar medewerkers met burgers aan tafel kunnen plaatsnemen. Haumann: “Bij het ontwerp van deze plekken hebben we ook de computers en vingerscanners meegenomen, en als afscheiding tussen de werkplekken hebben we veel groen toegepast. We hadden het ontwerp van de baliewerkplekken al vrij ver uitgewerkt, toen de Corona-maatregelen kwamen. Naar aanleiding daarvan hebben we het een en ander veranderd aan de werkplekken, en grote glazen schermen toegevoegd. Deze zijn kwalitatief hoogwaardig en vormen onderdeel van het meubel.”

Atrium

Behalve het aanzicht van het gebouw en de publiekshal is ook de verouderde, gesloten indeling aangepakt, om te zorgen dat mensen elkaar gemakkelijk kunnen vinden en ontmoeten. Haumann: “We hebben de nieuwe publiekshal door middel van een atrium ruimtelijk verbonden met de bovengelegen werkvloeren. Hierdoor opent het gebouw zich meteen bij binnenkomst. Bezoekers en medewerkers op de werkverdiepingen zijn zichtbaar voor elkaar.” Vanuit de publiekshal kijk je via de glazen noordgevel uit op de nieuwe rozentuin in het binnenhof. Op de beletage van de voormalige bestuursvleugel vind je nu een eet/leescafé waar medewerkers elkaar kunnen ontmoeten. Haumann: “Achterin het gebouw op de plek van de vroegere publiekshal hebben we een vergadercentrum gerealiseerd, met ruimtes van verschillende omvang. Deze kunnen door medewerkers en raadsfracties gebruikt worden, maar ook voor bijzondere bijeenkomsten. Dit vergadercentrum hebben we een eigen ingang gegeven, zodat het ook gebruikt kan worden als de rest van het gebouw gesloten is.” Dankzij deze extra ingang ontstaat er overdag een openbare route door het gebouw.

Hergebruik

De gemeente Roosendaal wilde een voorbeeld zijn voor circulair bouwen. Het behoud van het bestaande gebouw speelde hierbij een belangrijke rol. Haumann: “In de basis bleek het gebouw goed en rationeel te zijn opgezet, daardoor konden we veel kwaliteit behouden.” Alle bijzondere voorzieningen, zoals trappen, toiletten en schachten met verticale verbindingen, bevinden zich in twee torens. De twee vleugels hiertussen bestaan uit vrij indeelbare betonvloeren. “De flexibele kolommenstructuur konden we vrij invullen. We wilden het oude ook laten zien, zo hebben we de liftschacht met schoon metselwerk intact gelaten.” In de sloopfase is alles wat weg kon, voorzichtig verwijderd en verkocht of elders hergebruikt. Nieuwe bouwmaterialen en meubilair voldeden aan de ambities voor cradle to cradle. Haumann: “Er is veel aandacht besteed aan hergebruik. We hebben bij de meubelselectie gevraagd om refurbished bureaustoelen, en de opdrachtgever heeft een deel van het oude interieur elders hergebruikt. Oude houten binnenkozijnen zijn verzaagd tot parketvloer voor het restaurant en vergadercentrum; de tl-buizen zijn verzameld om hanglampen mee te maken, hierbij hebben wij een beetje geadviseerd. Deze lampen hangen nu als luchters in de publiekshal, een mooi element dat meer identiteit geeft aan het gebouw.”

Rust-ruis-rumoer

Voor de medewerkers is een prettige, eigentijdse werkomgeving gerealiseerd, met voldoende ruimte voor overleg en interactie. De voormalige dichte gangwanden en kleine kantoortjes hebben plaatsgemaakt voor een meer open flexwerkomgeving op afdelingsniveau. Haumann: “Bij de werkplekindeling zijn we uitgegaan van het concept rust-ruis-rumoer. Om vleugels niet te grootschalig te maken, hebben we concentratiecellen gebruikt als ruimteverdeler. Deze zijn aan de gangzijde afgewerkt met een donkere houtsoort, met micro-perforaties voor een betere akoestiek. Dit materiaal hebben we ook gebruikt voor de pantry’s en balies. In deze meubelen hebben we meer details laten aanbrengen in de vorm van afgeschuinde latjes, om een ‘rijkere’ uitstraling te verkrijgen. Tijdens de lockdown bleek dat thuiswerken ook goed verloopt. We hebben daarom meer overleg- en samenwerkplekken gemaakt, met voorzieningen zodat thuiswerkers kunnen inbellen.” Om het werken op kantoor aantrekkelijk te maken, heeft de gemeente gezorgd voor een restaurant, sportaccommodatie en goede koffie. Daarnaast heeft het gebouw twee daktuinen met tafels, waar je ook een presentatie kunt houden of een feestje geven.

Betonvloeren

Als tegenhanger voor de robuuste constructie van het gebouw is gekozen voor een verfijnd interieur. Haumann: “Zo hebben we bijvoorbeeld gestoffeerde akoestische panelen toegepast. Boven de plafondeilanden zie je nog het beton van de betonvloeren.”

De eerste, tweede en derde verdieping kregen zachte vloerafwerkingen, met een lichtgrijze zandkleur als achtergrond. Antracietkleurige vlakken met afgeronde hoeken markeren de werkplek-eilanden. “In de middenzone hebben we op een aantal plekken een gele vloerafwerking toegepast, bijvoorbeeld bij de concentratiecellen en de plekken voor samenwerking en overleg. Een groot deel van de basisverlichting hebben we meegenomen in het casco-ontwerp. Daarnaast hebben we aanvullende verlichting toegepast, bijvoorbeeld tracks met ledverlichting boven de balies en hanglampen met kappen die akoestisch werken. De samenwerkplekken en overlegplekken zijn voorzien van sfeerverlichting.”

Interactie

Beplanting vormt een belangrijk element in het gebouw: het meest opvallend is de grote groenwand in de publiekshal. Deze is aangelegd door de landschapsarchitect die ook verantwoordelijk was voor de daktuin en het gevelgroen. Haumann: “We hebben daarnaast ook beplanting in de meubels geïntegreerd. Op de verdiepingen hebben we hangende plantenbakken gemaakt, een soort metalen schotels die boven de halfhoge kasten hangen. Als je zit, kijk je hier tegenaan, als je staat heb je wel doorzicht. Op de verdieping hebben we ook een groot servicemeubel ontworpen met daarin pantry, belcellen, repro en lockers. Ik houd ervan om dit soort maatwerk te ontwerpen en te detailleren, tot en met de verlichting, de handgrepen en de sloten op de lockers. Daarnaast is de interactie tussen architectonische vormgeving en functionaliteit heel belangrijk: samen met de gebruikers bedenken wat het beste werkt. Daarom is het fijn als we zoals bij dit project, behalve het exterieur ook het interieur kunnen ontwerpen.”

heeswijk.nl

Legenda:

Opdrachtgever Gemeente Roosendaal
Architect Hans van Heeswijk Architecten
Projectarchitecten Hans van Heeswijk, Stephanie Haumann
Team Yoran van Dalen, Dick de Gunst, Arjen Honig, Jay McGill
Ontwerp daktuin en groene binnenwand Donald Marskamp (studio mars)
Interieurbouwer STOOFF
Projectinrichter Gispen
Meubilair Gispen, Wilkhahn, Zeitraum, SV Collection (banken S-tudio en Elements van Conceptual Furniture Design, Libera stoelen van Stua)
Sfeerverlichting o.a. Muuto, Zuiver, Artemide
Zachte vloeren Tarkett
Systeemwanden en akoestische panelen (Absorlux) Verwol
Groenwanden exterieur en interieur Mobilane
Bewegwijzering Hans Kraan (hanskraan wayfinding)
Aannemer Heerkens van Bavel Bouw
BVO 10.000 m²