Kulturhus: Nieuwe huiskamer voor Haaksbergen

Het onlangs geopende Kulturhus Haaksbergen ligt op een vernieuwde locatie in het hart van het dorp en biedt onderdak aan een bibliotheek, theater, foyer, een expositieruimte en een leescafé. Om deze verschillende partijen tot één geheel te smeden, ontwierp architect en third place specialist Aat Vos het concept voor een culturele ontmoetingsplek van en voor Haaksbergers. Vanuit dit concept is in samenwerking met MARS Interieurarchitecten een ontwerp voortgekomen dat de sociale functie van het Kulturhus benadrukt. “Het ontwerp van Kulturhus Haaksbergen is gebaseerd op een visie die door Aat Vos samen met de opdrachtgever is ontwikkeld in een workshop”, vertelt Marlies den Hartogh van MARS Interieurarchitecten. “Wij hebben deze visie vervolgens vertaald naar een bouwkundig ontwerp, een nieuw interieur en een grafische identiteit. We hebben een integrale aanpak gehanteerd, waarbij we ook de huisstijl, de signing en alle vormen van communicatie hebben meegenomen. Dit heeft geleid tot een duidelijk herkenbare nieuwe identiteit.”

Herinneringen

Het Kulturhus bestaat uit twee delen: een monumentaal schoolgebouw uit 1924 en het veel modernere theater De Kappen. Om recht te doen aan het karakter van deze twee zeer verschillende gebouwen, is ervoor gekozen ze met elkaar te verbinden door middel van een transparant glazen entreegebied. De opvallende tint geel op de achterwand van dit entreegebied accentueert de samensmelting van de twee gebouwen, en zorgt zo voor een gevoel van eenheid. Den Hartogh: “Vanuit het entreegebied kun je rechtsaf het oude schoolgebouw in lopen of linksaf richting de theaterfoyer. Doordat het entreegebied een extra ingang biedt tot het theater, is de bezoekersstroom geoptimaliseerd.”
Veel inwoners van Haaksbergen hebben goede herinneringen aan het schooltje. Door het zichtbaar maken en accentueren van de monumentale kwaliteiten en de geschiedenis zijn deze herinneringen verbonden aan het heden. “De markante en 
herkenbare gevels zijn waar nodig gerestaureerd. Omdat de school een monument is, hebben we de bestaande structuren, zoals gangen en lokalen gerespecteerd.” Door middel van architectonische ingrepen is licht en ruimte toegevoegd. Bij het verwijderen van het systeemplafond en het oude stucwerk kwamen een prachtige houten dakconstructie, een oude buitenmuur en een gemetselde boog tevoorschijn waarvan de oorspronkelijke functie onbekend is.

Hergebruik

De vroegere aula heeft een tribune en een podium gekregen en is bestemd voor kinderactiviteiten. Verder zijn er een ruime studiezaal, les- en vergaderlokalen en thematische ruimten voor de boekencollectie. Het Kulturhus heeft nu ook een kleine theaterzaal, die zich bevindt in de voormalige gymnastiekzaal. Den Hartogh: “Dit is nu een multifunctionele ruimte, met een paar simpele ingrepen anders in te delen. Hij doet dienst als kleine zaal in aanvulling op de grote zaal, en er kunnen daarnaast allerlei educatieve activiteiten plaatsvinden.” Dankzij de wandrekken, touwen en ringen is de oorspronkelijke functie van de zaal nog duidelijk herkenbaar. Het geel van de belijning op de vloer loopt over in de nieuw geplaatste stalen kozijnen en taatsdeur en keert op meerdere plekken in het schoolgebouw terug als accentkleur.
Bij de inrichting van het Kulturhus is deels hergebruikt meubilair toegepast. Den Hartogh: “Wij zoeken vaak naar mogelijkheden voor hergebruik. Zo hebben wij hier onder meer gebruik gemaakt van meubilair uit de oude school en stoelen van Marktplaats. De combinatie van kleuren, materialen en meubilair vormt een ontspannen, laagdrempelig en sfeervol geheel met huiselijke accenten.”

Samenwerking

Het Kulturhus staat voor een nieuwe tijd. Een tijd waarin disciplines, organisaties en programmering niet naast elkaar staan, maar samengaan en elkaar versterken. Door de twee gebouwen met elkaar te verbinden, is ook de programmatische versmelting mogelijk gemaakt. Den Hartogh: “We hebben er echt een gedeelde plek van gemaakt. Dit is soms niet eenvoudig, omdat opdrachtgevers vaak terug vallen op oude patronen.” Om een toegankelijke publieke ruimte voor iedereen te creëren, moest het fysieke karakter van het gebouw de sociale functie ondersteunen en benadrukken. Zo worden de multifunctionele ruimten behalve door de organisaties ook door de inwoners van Haaksbergen gebruikt. Dit delen van publieke ruimten is niet alleen praktisch, maar brengt ook dynamiek en verbinding. Den Hartogh: “Dat het Kulturhus in korte tijd en met bescheiden middelen tot stand kon komen, is grotendeels te danken aan de integrale aanpak en de succesvolle samenwerking. De gebruikers, het gebouw en de omgeving vormen de identiteit van een plek. Door deze factoren vanaf het begin mee te nemen in het ontwerpproces, vormen fysieke herontwikkeling, inrichting, huisstijl en communicatie nu een krachtig geheel.”

www.marsinterieur.nl
www.aatvos.com

(Tekst: Eva Vroom – Fotografie: Jan de Vries Fotografie)

LEGENDA
Opdrachtgever Kulturhus Haaksbergen
Concept, ontwerp op hoofdlijnen aatvos
Ontwerp en engineering MARS Interieurarchitecten
Constructeur Bouwkundig Adviesbureau Baas
Interieurbouwer Gieskes Interieur
Restauratieadviseur Bureau Polderman
Installatie-adviseur S2H raadgevende ingenieurs
Projectmanagement Draaijer + partners