Ontwerpers dragen bijvoorbeeld alternatieven aan voor bouwmaterialen, zoals terra cotta bakstenen die het vermogen hebben om te koelen, of ‘bakstenen’ van gerecyclede kranten, blijkt uit de tentoonstelling It’s Our F***ing Backyard. Landbouwafval en schimmels kunnen ook dienen als bouwmateriaal: er zijn bio-based panelen die werden gekweekt uit met hennep gevoed mycelium, en die ook weer volledig afbreekbaar zijn. Ook is er isolatiemateriaal van vezels van lisdodde met een uitzonderlijk kleine footprint, en klimaatpositief glas op basis van diatomeeën, dat door de silicium-pantsers die deze algengroep om zichzelf heen kweekt uiterst geschikt blijkt voor natte ruimtes als badkamers.
Ontwerpers komen ook met toepassingen voor de schil van een gebouw. De mossen die een robot in een grafisch patroon op een buitengevel print, zuiveren de lucht en bevorderen biodiversiteit. Verder kunnen designer-zonnepanelen voor gevels een esthetisch alternatief zijn voor andere typen gevelbekleding, wat het oppervlak voor zonnepanelen aanzienlijk zou vergroten. Een bijzonder project letterlijk van Hollandse bodem is een keuken van luchtgedroogde aarde gemengd met zeeschelpen, terwijl de spoelbak koemest bevat en is afgewerkt met lijnzaadolie. Hier is een oude techniek nieuw leven in geblazen, met een zeer hoogwaardig en esthetisch resultaat.
Experimenten in It’s Our F***ing Backyard
In de tentoonstelling worden zowel experimenten en prototypes getoond als producten die al op de markt zijn. Met werk van onder meer Fernando Laposse, FormaFantasma, Christien Meindertsma, Shahar Livne, Donghoon Sohn, Alexandra Kehayoglou en van producenten als Vitra en Ikea. Ontwerpers gaan ook nieuwe allianties aan. Zo ontwierp de Balinese designstudio Space Available samen met DJ Peggy Gou een stoel van 20 kilo plastic afval verzameld in Indonesië. Het Stedelijk wenst de eigen collectie vormgeving op dit punt uit te breiden. De tentoonstelling is dan ook aanleiding voor nieuwe aanwinsten, zoals recente aankopen van Carissa Ten Tije, Yamuna Forzani, Seok-hyeon Yoon, Joana Schneider, Seungbin Yang, Audrey Large, Tamara Orjola, Yasmin Bawa en Marjan van Aubel en schenkingen van Circuform (Ineke Hans) en Space Available bewijzen.
Sociaal, politiek en activistisch betrokken
Rein Wolfs, directeur Stedelijk Museum: “Ontwerpers zijn steeds vaker sociaal, politiek en activistisch betrokken. Hun creativiteit laat ons anders nadenken over materiaalgebruik in relatie tot het klimaat, ze kijken verder dan bestaande technieken en zijn een onmisbare schakel om ons te laten zien hoe we beter kunnen produceren en consumeren en minder vervuilen. Met de tentoonstelling willen we design op het snijvlak van ecologie en innovatie breed toegankelijk maken om de urgentie van het klimaatprobleem ook vanuit het Stedelijk te agenderen en daarmee het belang van vormgeving in de maatschappij en de impact op het klimaat te onderstrepen. Voor onszelf is het ook een voortdurende en hernieuwde ‘call to action’; ook wij hebben, zoals elk bedrijf, nog veel stappen te zetten om onze footprint te verkleinen.”
Samenstellers van de tentoonstelling Amanda Pinatih, conservator vormgeving, en Ingeborg de Roode, conservator industriële vormgeving: “De eerste wereldwijde klimaatstaking in 2018 getuigde van een groeiend bewustzijn dat we onze manier van leven moeten veranderen. Na kleinschalige initiatieven aan het eind van de vorige eeuw gebeurt er nu ook in de designwereld steeds meer. Deze tentoonstelling laat zien hoe makers en bedrijven vanuit de creatieve praktijk nieuwe mogelijkheden kunnen bieden en hoe gebruikers via de keuzes die ze maken ook hieraan kunnen bijdragen. Het gaat ons allen aan, het gaat letterlijk om onze eigen backyard.”
Afval is geen waardeloze materie
Dat afval niet waardeloos is, kun je ook ervaren in het Familielab, dat het creatieve collectief Hotmamahot omtoverde tot het LAVFA LAB. Deze makers zien de waarde in afval en noemen het daarom liever lavfa – geen waardeloze materie, maar materiaal waar je een nieuwe betekenis aan kunt geven. Bezoekers kunnen in het LAVFA LAB een duik nemen in een plastic infinity pool of experimenteren met plastic flessen en metalen doppen, die uitvergrote atomen voorstellen.
De website Pi-online biedt actualiteit voor professionals uit de architectuur- en interieurbranche. De rubriek Projecten biedt beschrijvingen van onlangs gerealiseerde gebouwontwerpen.