De realisatie van Vaccinopolis was nodig, want het ontwikkelen van vaccins is een van de grootste wereldwijde uitdagingen vandaag. “Corona heeft ons heel erg met de neus op de feiten gedrukt”, legt vaccinoloog professor Pierre Van Damme (UAntwerpen) uit. “Maar het besef is er al langer. Het klimaat verandert, mensen wonen dichter op elkaar, we reizen steeds vaker en we worden steeds ouder: allemaal evoluties die bijdragen tot een snellere en bredere verspreiding van virussen.”
Samen met haar partners bouwt de Universiteit Antwerpen een innovatief ecosysteem in pandemiebestrijding uit. Vaccinopolis is een belangrijke pijler in dat ecosysteem. In het centrum zullen kandidaatvaccins getest worden tegen tal van infectieziektes, zoals RSV, dengue of kinkhoest. Er zal ook onderzocht worden hoe bijvoorbeeld de gekende griepvaccins verbeterd kunnen worden.
Ziekteverwekkers toedienen
In het nagelnieuwe complex zullen de ambulante studies van het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties opgevolgd worden. Bij dergelijke studies komen de deelnemende vrijwilligers op geregelde tijdstippen op controle. Maar wat Vaccinopolis werkelijk uniek maakt, is de mogelijkheid om CHIM-studies uit te voeren. Van Damme: “CHIM staat voor Controlled Human Infection Model en betekent dat testpersonen eerst een vaccin of een placebo en nadien doelbewust een verlaagde dosis ziekteverwekker krijgen toegediend. Zo kunnen de onderzoekers testen óf en hoe een bepaald kandidaat-vaccin werkt. Op het Europese vasteland is er geen enkele vergelijkbare faciliteit. Voor vergelijkbare faciliteiten moet je al naar de Verenigde Staten of Groot-Brittannië.”
Volledige quarantaine in Vaccinopolis
Vaccinopolis telt dertig bedden. Bij sommige studies zullen de testpersonen enkele weken in volledige quarantaine verblijven. Dat gebeurt enerzijds uit veiligheidsoverwegingen: de ziekteverwekkers mogen uiteraard geen vrij spel krijgen in de maatschappij. Anderzijds kunnen de vrijwilligers zo van nabij opgevolgd worden. “Op die manier kan je ook dagelijks stalen bij de proefpersonen afnemen”, zegt dr. Ilse De Coster, hoofd van het clinical trial-team. “Op basis van die karakteristieken kunnen we op den duur ook proberen te voorspellen hoe specifieke groepen mensen zullen reageren op een bepaald vaccin. Elke studie wordt vooraf goedgekeurd door een onafhankelijke ethische commissie en er worden enkel studies uitgevoerd met ziekteverwekkers waar al een behandeling voor bestaat.”
Veiligheidsniveaus Vaccinopolis
Het gebouw is er in een recordtempo gekomen: het hele traject werd in veertien maanden doorlopen. “Doorgaans vraagt de realisatie van een dergelijk project vier tot vijf jaar”, weet hoofdarchitect Roy Pype van Proof of the sum, het bureau dat eerder ook het hoofdkantoor van Gouweloos ontwierp. “Maar de omstandigheden waren uitzonderlijk: Covid-19 bewijst dat virussen snel en onverwacht kunnen toeslaan.”
Onder de consortium-naam ‘IMM/Unity’ hebben ontwerpers en bouwers het project integraal vormgegeven en gerealiseerd. Proof of the sum, Exilab, Abstract Architecten, burO Groen en Establis waren verantwoordelijk voor het integrale ontwerp. De realisatie was in handen van Jansen Building Group, Jansen Cleanrooms en Cordeel. Imtech Belgium neemt samen met Jansen Cleanrooms vijftien jaar lang het onderhoud voor haar rekening. Er werd snel gewerkt, maar op het vlak van bioveiligheid werd niets aan het toeval overgelaten. Er gelden in het hele complex strenge decontaminatieprocedures en speciale filters filteren alle uitgaande lucht.
UAntwerpen x ULB
De Belgische federale overheid investeerde 13 miljoen euro in Vaccinopolis. Ook privépartners investeerden in de realisatie van het project. Er wordt nauw samengewerkt met de ULB: de Brusselse universiteit gooit hoge ogen wat menselijke vaccinimmunologie betreft en doet dit voortaan vanuit een hoogstaand immunologisch laboratorium.
(Fotografie: Marcel van der Burg)
- Bekijk ook
- https://www.uantwerpen.be/nl/